Kranenburgia

Linguana

learning a language is learning a culture

Alles over de Anglische taal. / Everything about the Anglish language.

Anglish is the language of the Angles in Angelland (Angle) in the period 650BC-1200AD on the Continent of NW Europe, the area in NE Netherlands and NW Germany between Denmark, the rivers Elbe and Rhine and the North Sea. The wordlist below is timeless, i.e. she contains words of all times, including Classic Anglish. She is based on all available sources. Primary that are Anglish en Anglesch in former Angelland and Anglesh in England and Scotland. Next to them are Old English, Old Dutch, Swedish and the dialects in former Angelland and in England, for those languages are very close to Anglish as it was ever spoken. The spelling of all Anglish words is written as close as possible to the assumed Anglish spelling. Anglish is a West Germanic language and as such closely related to other West Germanic languages as English, Dutch, Swedish, Saxon, Frankish and Frisian. Swedish takes here an important position since the Angles derive from the Inglo-Gothics in Sweden. Anglish, Saxon and Normandic together form the basic languages of English. Anglish, Saxon, Frankish and Frisian together form the basic languages of the Dutch language. > PgAng/Angelen, Angelland, Anglisch, Anglesch, Anglesh

Historisch Anglisch:

Algemeen:
Streektalen vallen op door grote rijkdom aan synoniemen met kleine verschillen in betekenis. Zoals bijvoorbeeld voor kletsen, kijven, liegen, lachen, huilen, stelen, schelden, juichen, twisten, vechten, straffen, doden, sterven, etc. Maar ook voor planten, dieren, bossen, heide, huizen, boerderij, landbouw, veeteelt, gewassen, werktuigen, maten en gewichten, etc. (#SNS/p102) Zo ook het Anglisch. Deze taal kenmerkt zich echter bovendien door beknoptheid en directheid. Maar ook door grote variatie in locale verschillen in uitspraak en spelling. Algemeen geldt dit echter vooral voor de klinkers. De medeklinkers zijn doorgaans algemeen en stabiel.

-bury:
Oud Anglisch: burg (burh) = burg, burcht = omwalde nederzetting
Later: burig = burg
Nog later: buri = burg; Elzas: buri; ME bury, burg
OE Lundenburi = ME Londen
¶ Elzas/2010: buri = burg
> Strosburi = NL Straatsburg
> Luxeburi = NL Luxenburg
¶ Elzas is de streektaal van de Elzas, die veel kenmerken lijkt te hebben van het Anglisch. De overgang in het Engels: burg > burig > buri > bury lijkt dus een verschijnsel dat zich in meer Anglische regiotalen voordoet.

Bijvoeglijke naamwoorden: (BVN:)
Het Anglisch vervangt bijvoeglijke naamwoorden soms door een dingnaam waarmee het te maken heeft: bal=rond, bloed=rood, duim=dik, honing=zoet, kokend=heet, pekel=zout, pink=dun, sneeuw=wit, staak=lang, steen=hard, vinger=kort, ijs=koud, etc. # SNS/p104, KBG

C:
De letter C wordt in Anglisch uitgesproken als g, k of tj. Kenlijk ook in Oud Nederlands. Op het terrein van het Veenkoloniaal Museum in Veenhuizen (Drente) staan vele grote panden. Alle met een eigen functie. Bij vele panden staat daarom een bordje met een aanduiding. Gezien hun uiterlijk en tekst lijken deze bordjes te dateren uit de 19e eeuw of begin 20ste eeuw. Op een van die bordjes staat in grote zwarte letters ZORC EN VLIJT. (#FRI 29.12.2013) Dat zal dus ZORG EN VLIJT moeten zijn. Kenlijk werd de C in die tijd nog gebruikt voor de G-klank.

Codes:
AS=Angel-Saxisch EZ=Elzas ME=ModernEngels NL=Nederlands OE=OudEngels ST=streektaal.

Daar: > Hier & Daar

E-gebruik:
Het Saxisch heeft de gewoonte tussen-e's te plaatsen in woorden en namen. Het Anglisch heeft dat niet. De locatie Langeveen in Twente wordt door vele inwoners aldaar vaak uitgesproken als Langveen. Dus zonder tussen-e. Dit stemt overeen met het feit dat Langeveen oorspronkelijk een Anglische nederzetting is. Pas in de 9e eeuw nC vestigen zich daar ook Saxen. Ook bij familienamen komt dit verschijnsel voor. Postema is Saxisch. Postma Fries, een taal die verwant is aan het Anglisch.
¶ Oshaar en Katshaar zijn veldnamen in het buitengebied van Coevorden. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Noord Drente. Zowel Oshaar als Katshaar vertonen duidelijke kenmerken van Anglische geonamen: enkelvoud + enkelvoud. Saxisch en Modern Nederlands zouden daarvan maken: Ossenhaar en Katenhaar. > PgLing/E-gebruik
** PgAng/Offehaar
# FRI

E-klank:
Bron HGN schrijft tav de Anglo-Friese relaties het volgende in hoofdtuk VIII: Inleiding van Oudwestgermaans:

Natuurlijk, er is veel overeenkomst [tussen Engels en Fries], vooral in klankstelsel, b.v. de palatalisatie van k en g, de breking, de voorliefde voor e-klanken in plaats van a, maar dit geeft alleen recht om van 'loose unity', niet van een vroegere 'close knit unity' te spreken. Wel kan men zeggen, dat het Oudfries het dischtst staat bij het Oud-Kents, b.v. in de ontwikkeling van e uit u en van de ê = ndl. â.

Elzas:: (ELZ:)
Elzas/2010: buri = burg
> Strosburi = NL Straatsburg
> Luxeburi = NL Luxenburg
¶ De streektaal van de Elzas heeft veel kenmerken van het Anglisch en is vrij zeker een oude Anglische taal. De overgang in Engels: burg > burig > buri > bury komt ook voor in het Elzas.
¶ De streektaal van Elzas heet officieel Elzasser Duuts, ofwel de volkstaal van de Elzas. Deze taal wordt door de sprekers ook wel Anglesch genoemd. Het Elzas Duuts ofwel Anglesch valt op door de vele hoge i-klanken en de sh-klanken. Beide klanken vallen ook op in het Engels. In de streektaal van Angeln zijn ook de hoge klanken opmerkelijk, vooral de hoge i-klank. Geschreven Elzas lijkt echter vaak doorspekt met woorden, die duidelijk afkomstig zijn uit het Duits. Verder vallen op een aantal woorden die ook in het Oud Engels (Anglisch) zijn te vinden:
EZ burig > buri > burg; VB Strosburi/1648 = Straatsburg
OE burig > bury > burg; VB Lundenburig > Lundenbury > Londenburg > Londen
EZ storich = ME stork = OE storc = AS stork = NL stork, ooievaar
EZ say = ME say = OE secgan = NL zeggen
EZ -li = ME -ly = OE -lice = ON -like = NL -lijk = AS -liek
** -bury, -ig; PgAng/Elzas

eu/ao-klanken
In het algemeen kan men stellen dat in het Aslands de eu-klanken afkomstig zijn uit het Anglisch en de ao-klanken uit het Saxisch. Door de versaxing wordt dat hier en daar heel duidelijk. In Harreveld bij Neede zijn de meeste veldnamen te herleiden tot Anglische wortels. Toch lijken enkele veldnamen Saxisch van oorsprong. In een enkel geval wordt de versaxing heel merkbaar. De veldnaam Pasmäöken wordt in het Saxisch geschreven. De ao-klank komt namelijk in het Neder-Saxisch zeer veel voor. Met de trema's is kennelijk getracht de werkelijke locale uitspraak weer te geven. Als we die weergeven dan krijgen we Pasmeuken. De eu-klank vinden we in zeer ruime mate terug in het Anglisch. Meuke betekent in die taal kleine wei.

Fonologie: (FNL:)
Hoe het Oud Anglisch ooit klonk, is vooralsnog niet echt zeker. Gaan we uit van:
- de moderne Engelse streektalen
- en de vocabulaire van het oudst bekende Engels
- en de streektalen van oude Anglische regio's in Angelland
dan kunnen we misschien de oerklanken van het Oud Anglisch achterhalen. Wat dan direct opvalt, zijn de volgende klanken, die nogal overvloedig voorkomen:
--- de klanken ai, ao, ae: deze klanken vinden we anno 2009 nog sterk terug in de gewone Groningse volkstaal.
--- de ea-klank: anno 2009 nog sterk merkbaar in NO Groningen en in het Fries.
--- de oa-klank: anno 2009 nog sterk merkbaar in Oost Groningen, Drente en Twente. Mogelijk is dit een Saxische klank.
--- de ly-klank: deze klank valt ook erg op in het Angeln van afgelopen decennia, maar ook in de Elzasse volkstaal. (> PgDix/-ly)

¶ 2012: Volgens taalkundigen van de Rijksuniversiteit Utrecht (RU) staat het dialect van stad Utrecht fonologisch erg dicht bij het Engels. (# radio mei 2012) Dit lijkt te bevestigen dat stad Utrecht rond 150vC is bevolkt door Angelen uit de West Veluwe.
--- Keltisch: De Kelten hebben geen teksten nagelaten uit de eerste eeuwen van hun bestaan. Wel worden in Bretagne, Wales, Schotland, Cornwall en Ierland nog Keltische talen gesproken. Respectievelijk Bretons, Welsh, Cornish en Gaelic. Ook zijn vele plaatsnamen duidelijk van Keltische oorsprong. O.a. namen die eindigen op -ik of -rijk (Keltisch: -acum), zoals Doornik, Kortrijk, Kamerik. Verder ook: novios-, -dunum, -briga, -magus, etc. Volgens sommige bronnen ook woorden als baret, bek, broche, bruusk, lans, menhir, harnas, klok, clan, plaid, slogan (strijdkreet), whiskey, etc. De Keltische taal wordt beschouwd als een taal uit de Indo-Europese taalfamilie. # WP, WKP 28.5.2009, DAB > PgAng/OerNederlands
--- Fonologie: Opmerklijk is dat Keltisch en Oostenrijks Duits qua klank en uitspraak zo sterk op elkaar lijken. Althans dat valt op in genoemd productie #BBC4tv/TheKelts/7.10.2015. Dit sterkt de these dat de Kelten afkomstig zijn uit de regio Salzburg in Oostenrijk.
--- Anglisch? Wat fonologisch voor Keltisch en Oostenrijks lijkt, kan in principe fonologisch ook gelden voor Anglisch, Engels en Nederlands, talen die zo sterk verwant zijn aan elkaar. Opmerklijk is in ieder geval dat Engelsen vinden dat Nederlanders het best Engels spreken van niet-Engelstalige volken. En dat Engelsen Nederlands de maklijkst te leren vreemde taal vinden. (#DVB) Bovendien geldt tot in de 19e eeuw het adagium: Van Denemarken tot Duinkerken in NW Frankrijk kunnen mensen elkaar goed verstaan. Dit lijkt zeker niet alleen qua vocabulair en gramatica te gelden, maar lijkt ook fonologisch te gelden.
¶ Aangezien:
- Angelland het historische continentale homeland is van de Angelen in Engeland,
- en aangezien de Anglische klanken kenlijk circa 1550 jaar na de overtocht naar Engeland zowel in Angelland als in Engeland terug te vinden zijn (#FRI),
- en aangezien genoemd Angelland ten tijde van de massamigratie naar Engeland overwegend wordt bevolkt door Angelen,
>> lijkt het niet onwaarschijnlijk dat de Angelen in Engeland deze basisklanken hebben meegenomen van Angelland naar Engeland,
- en kan men welhaast zeker veronderstellen dat de genoemde basisklanken kenmerkend moeten zijn voor het Oud Anglisch.
--- Opmerklijk in dezen is dat het Elzasser Duuts vele klanken bevat die zo sterk aan Engels doen denken. Dit Elzasser Duuts wordt inderdaad beschouwd als een oude Anglische taal. #DVB

a [a] als in cardinal
a [ô] als n ald [old] = oud
ae [aa] als in thaer [thaar] = daar; > NB2
ae [è] als in militair > PgAng/Stellingwarfs
ai [è] als in Fairclough [fè:rklauw]
ao [au] als in Fairclough [fè:rklauw]
c [k] als in cind [kind] = kind
c [gg] als in narc [nargg] = kooi
c [tj] als in cese [tjese] = kaas; cicen [tjiken] = kip; circe [tjirke} = kerk
c [s] als in Ance [Ansen] > PgAng/Rodolf Van Ance
cc [k] als in breccan = breken; AS brekken
cg [tjg, dzj]; vb slecg [sledzj], brycg [bridzj] = brug, hecgehog [hedghog] = egel > NB3
ch [g] als in Beuceleuch = Buckley [buklie] = laagte bij de beuken; Anglisch leuch = TW+VW leug = leeg, laag, laagte
ch [tj] als in Chelmond [Tjelmond]
e [é] als in bedu [bédoe] = bede
e [ie] als in he [hie] = hij > NB2
ea [ee] als in break = onderbreking; fam.naam Greave [Greef]; > NB2
ea [è] als in leag [lè:g] = geneesheer, sjamaan > NB1
ea [eu] als in learn = leren
ea [ie] als in mean [mie:n] = menen, bedoelen
ee [ie] als in beer [bie:r] = bier
eo [û] als in beorg [burg] = burg, burgt, borg
eo [eû] als in leog [leug] = laag
eo [eu] als in neodig [neudig] = nodig
-- nb AL leod [leud] = zn lieden, lui, volk, land; WA leu
eo [au] als in feower [fauwer] = vier; ME four
euch [eug]; VB Beuceleuch = Buckley = laagte bij de beuken; Anglisch leuch = AS leug = leeg, laag, laagte
g [gg] = harde g als in Engels 'good'; VB galga [ggalgga] = galg
g [j] = zachte g als in geong [jong] = jong; gear [jear] = jaar
g [dzj] als in Germanie [dzjermanie] = Duitsland
h [h] als in heap = hoop, stapel
h [g] als in cohhetan = ww kuggen; ON cuchen; wahtan = ww wachten. Komt anno 2013 nog voor in o.a. Engelse naam Doherty [Dogertie]
h [gh] als in ploh (ploeg) en plohan (ploegen)
-ig [ig, ieg, ie]; vb burig = burg, burcht > bury
ieo [jeu]; vb sieo = sjeu, top, hoogte, hoogste
ih [ai] als in cniht [knait] = knecht, jongen, jongeman; ME knight
-lig [lig, lie] als in twyfalig = twijfelachtig; uglig = vreselijk
o [ô, oe] als in blod [blod, bloed] = bloed; loran [loeran] = loeren; > NB2
oa [ô:] als in board
oe [oo] als in coe [koo] = koe, domoor
ou [oe] als in bour [boer] = boer
ough [auw] als in Fairclough
oy [oi] als in coy = kui, koekalf
sc [sk] als in sceolu [skole] = school
sc [sj] als in scitan [sjieten] = schieten; en scoh [sjo] = schoen > sj-klank
u [oe] als in Nederlands 'goed'; VB guma [goema] = man; NB ME bridegroom
NB ES/NO.Engeland: u [] = o. VB but [bot], sun [son], hus [hos]. (# D&P)
ue [uu] als in cluen [kluun] = kleun, stuk turf
y [ai] als in byht [bait] = bocht = ME bight; Drysdale [draisdeel]
y [eu] als in clyg [cleug] = steile ravijn met snel stromend water
y [i] als in Sydd [sid] (mansnaam); brycg [bridzj] = brug; ME bridge
y [ie] als in bury [burie] = burg, burcht; Fynn [Fien] = Deens eiland waar Angelen woonden. Azewijn [WA Asewien] = dorp in de Achterhoek.
y [û] als in hyrst [hurst] = ME hurst = NL horst, zandhoogte
 
NB1 In de Groningse streektaal valt vaak de klank èè te horen, waar in Modern Nederlands aa wordt gezegd en in Oud Nederlands ae staat. Aangezien het gebied tot circa 750nC Anglisch is, kan dit een restant zijn van het Anglisch dat daar toen werd gesproken.
NB2 In de film Shroud (GB; KRO 6.3.10). Het verhaal speelt voornamelijk in Lancashire, NO Engeland. Politieman Danziel spreekt in de hele film een mix van overwegend normaal modern Engels, maar vaak ook duidelijk hoorbaar in de streektaal van NO Engeland. Zo spreekt hij de familienaam Greave enige malen duidelijk hoorbaar normaal Engels uit als Grief, maar ook enige malen duidelijk hoorbaar in dialect als Greef. Verder zegt hij éénmaal duidelijk in dialect Sa, terwijl hij Modern Engels So (Zo) bedoeld. Ook wordt blood 1x duidelijk hoorbaar uitgesproken als bloed. In een andere productie zegt politieman Danziel duidelijk hoorbaar thaar waar hij Modern Engels there bedoeld. Sa is Anglisch voor Zo. Thaer [thaar] is Anglisch voor daar. Kennelijk staat de streektaal in NO Engeland nog dicht bij het Oud Engels, ofwel Anglisch. De uitspraak van Anglisch blot = Nederlands voor bloed zal dus navenant [bloed] zijn. Ook wordt in de film vaak bouze gezegd voor zuipen en dronken. Dit is typisch dialect van NO Engeland en is herleidbaar tot Oud Nederlands boezen = zuipen. (> PgAnglicana/Geordie) Opmerkelijk is verder dat in Oost Nederland de naam Greave als Greve voorkomt, corresponderend dus met de genoemde Engelse uitspraak Greef. Mogelijk is de naam afkomstig van de stad Greven, circa 5 Km pal noord van Munster in Westfalen, een gebied dat tot circa 700nC Anglisch is. In een productie van 20.3.10 zegt Danziel duidelijk hoorbaar hee waar hij he (hij) bedoeld.
NB3 NL giek = ME gig
** PgAng (Angelland, Angelnees)

g-klank: (GKL:)
Anglisch gaan (gan, eodan) = ww gaan; KA goan [ggo:n]; GR goan; TW goan; AH gaon; GD gan; ZW ga [ggo]; ME go [ggo]
Zweeds, Geordie en Engels spreken de g dus uit als gg.
Aangezien:
- het Modern Engels voortkomt uit het Oud Anglisch van circa 450-550nC
- en het Modern Engels de g uitspreekt als gg,
- en het Oud Anglisch voortkomt uit het Oud Zweeds,
- en het Modern Zweeds voortkomt uit het Oud Zweeds
- en de uitspraak van het Modern Zweeds derhalve vrij zeker dicht bij de uitspraak van het Oud Zweeds ligt,
- en Modern Zweeds de g kenlijk uitspreekt als gg zoals in het Engels,
- en Modern Anglisch de g uitspreekt als gg,
- en Modern Anglisch voorkomt uit Oud Anglisch,
- en Oud Anglisch derhalve de g uitspreekt als gg,
- en Geordie de oudste Engelse taalvorm is in Brittannia,
- en Geordie voortkomt uit het Oud Anglisch op het Continent ten tijde van de massamigratie van Angelen naar Brittannia (i.b. huidig NO Engeland) in 450-550nC,
- en Geordie van oudsher de volkstaal is van de NO-hoek van NO Engeland,
- en volkstalen van aard conservatief zijn,
- en Modern Geordie de g uispreekt als gg,
>>> wordt de Anglische g van oudsher vrij zeker uitgesproken als gg, zoals in het Zweeds ga en het Engels go.
De latere Nederlandse harde keelklank g lijkt afkomstig uit het Spaans tijdens de Spaanse bezetting van de Nederlanden in de 15e en 16e eeuw.

g/j-klanken:
In de woorden gear (jaar; MA year), geon (ginds, ginder; ME yonder), geong (jong; ME young), gist (gist; ME yeat) etc, is te zien de overgang van Anglisch g naar Nederlands j en Engels y. Deze mutatie van de g- naar de j-klank is anno 2010 nog te horen in de streektaal. I.b. in PD gut (goed) in [] gjoet en joet. Maar ook in seyen (GR+PD/Bremen) AVA secgan (zeggen), Engels say.
# FRI, NDRFernsehen (Ina Müler jan 2011), DAB

ge-gebruik:
Oud Anglisch kenmerkt zich door overvloedig gebruik van de voorvoeging van ge- in woorden. Bijvoorbeeld geworden, geogoth (jeugd), gearu (gereed), geond (doorgaans), etc. Het latere Engels laat dit gebruik rond 1000nC helemaal los. Het Nederlands doet dat minder.
¶ Vele Anglische zelfstandige naamwoorden zijn afgeleid van werkwoorden:
cwidraeden = besluiten, overeenkomen
gecwidraeden = het overeengekomene = de overeenkomst
¶ De streektalen in NO Nederland laten de ge vaak weg. Zoals ook het Engels dat heeft gedaan. Bv:
- he hev had = hij heeft gehad
- he hev doan = hij heeft gedaan
Echter, soms gebruiken ze ge waar andere delen van het land dat juist weglaten. Zo hangen winkels en andere bedrijven in NO Nederland vaak nog een bord geopend als ze open zijn, waar elders in het land gewoon open staat.
¶ 1050nC++ Engeland: De Engelse (Anglische) taal in Engeland verandert dramatisch. De ge verdwijnt in de meeste ge-woorden. De oorzaak lijkt de machtsovername in Engeland door de Normandiërs. De oude Anglische adel wordt verdreven en vervalt in armoede. Hun invloed verdwijnt. De taal van de gewone Angelen wordt de Anglische voertaal waaruit later het Engels ontstaat door adaptie van Normandische taalelementen.
¶ 1050nC++ Continent: Op het Continent behoudt de Anglische adel haar macht. En hun Anglische taal blijft de chique spreektaal. De gewone Angelen blijven hun eigen Anglische taal spreken. Het volkse Anglisch kenmerkt zich echter door minimaal ge-gebruik.
¶ Conclusie: Zowel op het Continent als in Engeland lijkt het ge-gebruik in de Anglische taal een oud element van het Hof Anglisch. Het Volks Anglisch gebruikt de ge echter niet of nauwelijks; zowel op het Continent als in Engeland. Aangezien hoftalen deels nogal conservatiever lijken dan volkse talen, kan het ge-gebruik van de Angelen afkomstig zijn van de Inglo-Goten waaruit de Angelen zijn voortgekomen.

ge-/e-/-:
Oude woorden met ge- zijn in het Anglisch soms gewone e-woorden. Ook in het Twents, Achterhoeks en Graafschaps is dat te zien.
genoeg > enoeg (Neede); OE genog > ME enough
gehaard (gehard) > ehaard
gehaolen (gehouden) > ehaolen
geheurd (gehoord) > eheurd
gelic (gelijk) > lic = gelijk, zoals > ME like
geluc (geluk) > luc = geluk > ME luck
etc
Het Engels na circa 800nC laat ge- steeds meer weg.

Grammatica:
¶ lidwoord:
- bepaald = the (de) of hit (het); hit wordt in de loop der eeuwen vervangen door the. > NB1
- onbepaald = o, ane = een
- lidwoord wordt meestal weggelaten in oude teksten
¶ bezittelijk voornaamwoord: yor (jouw, jullie), his (zijn)
NB: Megin Hardes = van Megin Harde (mansnaam); > PgAng (Meginhardeswich)
¶ bijvoeglijk naamwoord:
- soms: stam + e of m
- achter het zelfstandig naamwoord:
-- vb: menn of thrim maegthum Germanie = mannen van drie Germaanse machten
¶ meervoud = enkelvoud + a, i, n, s, u, um of niets. > NB2
¶ persoonlijk voornaamwoord:
Ic (ik), ye (je), se (hij, zij), he (hij), we (we, wij), ye (u, jullie), se (zij) > NB3
¶ trappen van vergelijking:
- maram/n = meer (na het bijv. naamwoord)
-- vb: eorlscipe maran = meer leiderschap
- maest = meest (na het bijv. naamwoord)
-- vb: cynerica maest = meeste van het koninkrijk
¶ werkwoord = stam + an, en, of u

NB1 Het gebruik van het lidwoord the (de) en niet van het is kenmerkend voor Groningen en i.b. de Groninger Ommelanden. Ook in de Anglische tekst "De verloren zoon", vastgelegd in 1870 door Prof. Dr N.M. Petersen in Dresden, wordt alleen de gebruikt en nergens 'het'. (> PgAnglicana/Groningen/Ommelanden)
NB2 Ook het uitsluitend gebruik van de meervoudsvorm s lijkt typisch voor de Groningse streektaal. (> PgAnglicana/Groningen/Ommelanden) Dit komt o.a. tot uiting in de naam Coesfeld, een stad in Westfalen. De naam is afgeleid van Anglisch cu (= koe) + s + feld = koeienveld. De s staat kennelijk voor meervoud.
NB3 > PgBrit/Geordie
 

H-gebruik:
Vele Germaanse woorden begonnen in oude tijden met een h. Ook Anglische woorden. Zoals hladan (laden), hlaedder (ladder), hlaefdige (jongedame; ME lady), hlaest (last), hlaf (loof; ME leaf), hleapan (lopen), hleo (loo, lij), hliodh (lied), hlot (lot), etc. Deze zgn aangeblazen h verdwijnt in de loop der eeuwen bij vele woorden. In het Anglisch, Engels en Nederlands gebeurt dit vrij snel. In andere Germaanse talen traag of nauwelijks.
¶ Oude Anglische streektalen hebben vaak nog de neiging om een H te plaatsen voor een woord, of juist weg te laten waar die wel hoort. Zulks komt o.a. voor in de streektalen van Groningen en Drente en in het Cockney, de volkstaal van Londen.
- Gronings: angel, hangel = hengel = Anglisch: angul
- Gronings: angeln, hangeln = hengelen = Anglisch: angulan
- ZW Drente tot in NW Overijssel: uus ipv huus (huis). O.a. in 't Olde Maat Uus Museum te Giethoorn.
¶ Andere voorbeeld van aangeblazen h's zijn Haslo en Hasselo. Deze locatienamen zijn afgeleid van Anglisch Aescloa (Ascloa) = Asselt (N.Limburg) = de laagte bij de esbomen
¶ Sommige Engelstaligen van het oude stempel hebben anno 2010 nog steeds de neiging tot het oude H-gebruik. Zij spreken bijvoorbeeld nog vaak duidelijk hoorbaar over hwat en hwere in plaats van what en where. O.a. is dit bekend van Winston Churchill, de grote Engelse oorlogsleider uit de Tweede Wereldoorlog.
** PgAng/Heng-
# COD, DAB, FRI

Handover:
Anglish:
brecfaest = brecan (breken) + faest (snel) = ontbijt
handoferan = hand (hand) + ofer (over) = overhandigen
Het Anglisch plaats woorddelen soms in omgekeerde volgorde als het Nederlands. Eerst komt het werkwoorddeel (brecan, hand) en dan de rest (faest, ofer).

Heten:
Anglisch heton = heten, verzoeken, etc; ON hieten > PgDix/haett
835nC/ASC:
heton him secgan = laat hem zeggen
heton him secgan Bretweala nahtnesse = vertelt hem over de rampspoed in Brittannia
heton him sendan maram fultum = vraagt hem meer troepen te zenden
1591/Journael Anthonis Duyck:
Joncheer Johan van Steenwijk hadde Verdougo hieten doen ... had hem laten weten
 

Hier: > Hier & Daar

Hier & Daar:
Hier en daar worden in het Anglisch gebruikt als voorzetsel en als bijvoeglijk naamwoord:
hiera dagum = deze dag
hiera willum = naar eigen wil
the hiere man = de man hier
the thaere man = de man daar
the thaere earme stackar is min sun = die arme stakker daar is mijn zoon.

Hier die:
Opmerkelijk in het ZuidAfrikaans is de constructie hierdie (= die hier = die, deze), die ook in het Anglisch voorkomt. ZuidAfrikaans 2011 hierdie dag = Anglisch 835nC voor ASC/449 hier die dagum = deze dag, vandaag. Rond 300nC settelen Angelen zich in ZuidHolland. Het lijkt dus aannemelijk dat de term 'hierdie' afkomstig is uit het Anglisch.
** PgAng/ASC, ZuidAfrikaans

-ian: > Werkwoorden

-ig:
Anglisch -ig in woorden = Nederlands -ig. De uitspraak in Anglisch ontwikkelt in de loop van de tijd van -ig naar -ieg naar -ie. Dat gebeurt al op het Continent en zet zich later verder voort in Engeland. In de Elzas en andere oude Anglische regio's komt dit verschijnsel nog steeds veel voor. Bv: EZ Strosburi = NL Straatsburg; EZ Luxeburi = NL Luxenburg; OE Lundenburig = Londenburg = Londen
NB Duits -ig [-ieg}
** -y

Lidwoord: (LDW:)
Sinds circa 500vC wordt steeds meer Anglisch gesproken in Angelland. Sinds circa 1300 AD rukt het Neder-Saxisch op in oostlijke grensstreken van Nederland. (> PgAng/Versaxing) Opvallend is dat Scharmer en omgeving een taalkundige enclave vormen met o.a. een sterke voorkeur voor de meervoudsvorm s, het lidwoord de en de klemtoon op de laatste lettergreep. Aldus bleek uit fonologisch onderzoek ergens in de jaren 1960. (FRI/1970*) Andere bronnen beweren dat deze eigenaardigheden op grotere schaal voorkomen in de hele provincie Groningen. De voorkeur voor het lidwoord de, als feitelijk het gangbaar is, staat in schril contrast met het lidewoord het in het Fries en Saxisch. Het verschijnsel deed zich ook voor in het Engels. Het Oud Engels kent the/thý (de, die) en hit (het), maar dropt in de loop van de tijd lidwoord hit. Mogelijk deed zich dat in Scharmer en omgeving ook voor.

-ly:
= -lijk; AS -liek, -ly (Angeln/1971); EZ -li (VB ziemli = tamelijk; 2010)
Oorspronkelijk kent het Anglische de uitgang -lic(e) voor Nederlands -lijk. Ook in Angeln komt de -ly-klank voor. (FRI 1971) Het Elzas kent de uitgang -li. (2010) Later verandert Engels -lic in -ly. Angezien het Elzas een Anglische strektaal lijkt te zijn, is de overgang van Anglisch -lic naar -ly kennelijk algemeen in Anglische streektalen.
** Elzas

Meervoud: (MRV:)
meervoud = enkelvoud + an, as, e, es, i, na, s, u, um of us
Klassiek Anglisch: zoveel mogelijk s
voorbeelden:
genota = bondgenoot, reisgenoot; mv genotas
Goth = Goot = stamlid Goten; mv Gothas
Gowc = Chauk = iemand van de Chauken (volkstam); mv Gowcas
gutta = goot; mv guttas
haeselnut = hazelnoot; mv haeselnutu
haga = haag; mv hages
kust = kust, zeekust; mv kuste
laeth = laat, horige; mv laeths
maegth = macht; mv maegthum
neighbour = buurman; mv neighbours
nest = nest; mv nestas
ox = os; mv oxas, oxna
pigge = big, varken; mv pigges
prestere = priester; mv = presteran > PgAng/T1385
till = brug; mv tillas = bruggen
Saxi = Saxen (Germaans volk)
sleng = geul, etc; mv slengi = slenken
¶ -um = -s, -es, -en
Widsith (425nC): Mid Moidum ic waes ond mid Persum ond mid Myrgingum.
Met Meden was ik en met Perzen en met Myrgingums. > PgAng/Widsith

N-gebruik:
Betreft n-woorden. Anglisch:
- naca =A ne aca = een aak (# boot)
- naenig =A ne aenig = niet enig = niemand
- naep =A ne raep = een raap (# koolraap)
- naes =A ne waes = was niet
- nan =A ne ane = niet een = geen
- neather =A ne eather = niet ieder = niemand
etc. Dit oud taalgebruik doet zich in het Anglisch meer voor. Opmerkelijk genoeg tot in de 20e eeuw ook in NO Nederland, i.b. Drente en Twente. O.a. nei = een ei.
# FRI, DAB, KBG

Namen::
Balken in huizen, molens, schuren, karren, ploegen, zeisen en andere houtwerken hebben vaak een eigen afzonderlijke soortnaam afhanklijk van hun functie. Akkers en weiden hebben normaliter ook een eigen soortnaam. (# SNS/p104, KBG)
** Plaatsnamen, PgAng/Hout (balken)

Ne:
ne, ni, nit = niet; AS nit, nich
VB:
Ic ne wiste = ik wist niet
ne waes = naes = was niet

OND:
Het Twents kenmerkt zich o.a. door veelvuldig gebruik van de vraag "Of niet dan" achter opmerkingen. Het zelfde verschijnsel doet zich voor in het het Engels met "Doesn't it?". Dit taalverschijnsel kan zijn meegenomen door Angelen uit Twente naar Brittannia tijdens de massamigratie in 450-550nC van Angelen naar Brittannia. Het betekent dan dat dit verschijnsel zich al voordoet in het oudste Anglisch op het Continent.

Plaatsnamen:
Maashees is een dorp bij Boxmeer in Noord Brabant. Het dorp bestaat al in de Romeinse Tijd (12vC-400nC). Aldaar zijn Romeinse munten en andere voorwerpen gevonden. Ook zijn er urnen gevonden die afkomstig zijn van een Germaans volk. Gezien de historische migratiestromen lijken dit vrij zeker Angelen uit De Liemers in ZO Gelderland, die zich daar rond 100nC kunnen hebben gevestigd. De naam Maashees lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Mysse (Maas; streektaal Musze) + haesa (heze, bos). Dus: de heze bij de Maas.
¶ De vertaling van Maashees met Maasbos = Maas(1)bos(2) = bos bij de Maas, geeft aan dat in Anglische plaatsnamen eerst de locatie (Maas = 1) komt en dan de specificatie (bos = 2) komt. De typonomische omschrijving is echter omgekeerd. Namelijk: eerst de specificatie (2) en dan de locatie (1). Ofwel: het bos (2) bij de Maas (1).
# FRI, WKP 2.7.2010, DAB, KBG

s-genitief:
Oud Anglisch kent geen genitief s. Later sluipt het sporadisch in onder invloed van het Nederlands. Zo blijk de naam Polsbroek afgeleid van Polbroek, AVA pol (poel) + broc (broek, veenland, drasland) = het veen bij de poel.

sj-klank:
Het Anglisch kent van oudsher de sj-klank. In diverse streektalen in historisch Anglische gebieden met weinig Saxische of andere taalinvloeden komt de sj-klank nog voor. O.a. in Sleswig-Holstein, in de westelijke delen van de Veluwe en verder in Utrecht, Limburg en de Elzas. De sj-klank staat dan normaliter voor de letters G of Sch.

-ty:
Anglisch: -tig > Engels: -ty. Vb: twentig > twenty = NL twintig.

Uitspraak: > Fonologie

-um:
De uitgang -um in Anglische termen is:
- normaal: = oord, woonoord
- soms: = een latinisering van een Anglische term.

Vergrotende trap:
eald (ald, old, auld, ould) = bn oud; AS old; SW oold
eald, ieldra, ieldast = oud, ouder, oudste

Werkwoorden: (WW:)
Anglische werkwoorden eindigen meestal op -an of -ian. De vorm -ian is in het Gronings nog terug te vinden. O.a. in kwakjn (Anglisch cwaccian) = spuwen.

Woorden::
Het Anglisch is vaak direct en to the point. Het gebruikt weinig ssamengestelde woorden of afleidingen. # SNS/p104, KBG

-y: > -bury

Zinsbouw: (ZSB:)
OW=Onderwerp WW=Werkwoord LV=LijdendVoorwerp BP=Bijv.bepaling
¶ Voorbeelden:
¶ 425nC: Widsith van Myrgingum uit Fivelingo (Groningen) maakt als troubadour reizen door Europa en Azië. Zo veblijft hij o.a. enige tijd in Perzië. Dat zegt hij in zijn Anglisch dichtwerk Widsith in regel 84:
- Mid Moidum ic waes ond mid Persum ond mid Myrgingum
Met Meden was ik en met Perzen en met Myrgingums. > PgAng/Widsith
Dus: onderwerp-werkwoord.
- Ing waes aerest mid Eastdenum (OW-WW-BP; 300nC) = Ing was eerste onder de Oost-Denen
- He siddan east (OW-WW-BP; 300nC) = Hij ging naar het oosten
- Waen aefter ran (OW-BP-WW; 300nC) = De wagen reed achter
- Thus Heardingas thone haele nemdon (OW-LV-WW) = Zo noemden Heardinga's hun held.
- He aerest scop (OW-BP-WW; Caedmon 650nC) = Hij schiep eerst.
- Joe hev hier woond. (Drente 2014; #OmroepDrenthe 11.8.2014) = Je hebt hier gewoond.

ZuidAfrikaans:
Het ZuidAfrikaans is van oorsprong een streektaal uit Zuid Holland. Nederlanders uit die regio zijn begin 17e eeuw naar ZuidAfrika gemigreerd en hebben zich daar voornamelijk gesetteld op het land als boer. Hun taal is sindsdien nauwelijks beïnvloed door andere talen. Het ZuidAfrikaans anno 2010 lijkt dus zeer sterk op het ZuidHollands in de 17e eeuw.
¶ Opmerkelijk in het ZuidAfrikaans is de constructie hierdie (= die hier), die ook in het Anglisch voorkomt. Rond 300nC settelen Angelen zich in ZuidHolland. Het lijkt dus aannemelijk dat de term 'hierdie' afkomstig is uit uit het Anglisch. (> ASC)
¶ Qua spelling doet het ZuidAfrikaans enigermate ook denken aan het Anglisch. Nederlands -lijk = ZuidAfrikaans -lik = Anglisch -lic. ZuidAfrikaanse ei-klank wordt geschreven met een y: Nederlands tijd = ZuidAfrikaans tyd. Ook het Anglisch kent de ei niet maar wel de y. Verder gebruikt het ZuidAfrikaans de z niet, maar daarvoor de s. Nederlands gezin = ZuidAfrikaans gesin. Ook het Anglisch gebruikt de z niet, maar daarvoor steeds de s.
¶ Wat ook opvalt is het beknopte taalgebruik van het ZuidAfrikaans. Ook het Anglisch kenmerkt zich zodanig. Vooralsnog is echter helaas weinig meer bekend over overeenkomsten tussen het ZuidAfrikaans en het Anglisch.
# FRI, zuidafrikaansetaal.nl 22.11.10, DAB, KBG

Historisch Anglische teksten (hat:)

¶ 225nC Op een runensteen van circa 225nC in Thorsberg (Angeln) staat geschreven in Oud Anglisch:

owlthuthewaR / ni waje mariR

= owulthuthewaz, ni waje mariz
= o+wulthu+thewaz, ni waje mariz

o = een
wulthu = weldoen
thewaz = Tiwaz = god van de Gerechtigheid > PgAng (Tiwaz)
ni = niet (ONL nie)
waje = weinig
mariz = vermaard
vertaling:
= een+weldoen+tiwaz, niet weinig vermaard
= een weldoende Tiwaz, niet weinig vermaard

¶ 425nC Widsith:
Oud Engels dichtwerk, mogelijk uit de 7e eeuw nC. Widsith is een geïdealiseerd zelfportret van een troubadour uit de Germaanse tijd. Hij zwerft over grote afstanden en is een graag geziene gast in drankhallen, waar hij vele groten der aarde vermaakt. In het dichtwerk komen vele helden voor uit de 4e-6e eeuw. Het is daarom ook een belangrijke historische bron. Tevens toont het werk de belangrijke rol van een troubadour in de Germaanse tijd. Hieronder een selectie uit het werk.

¶ 450-550nC Bron FBZ/p24 schrijft dat in 1918 een zgn weefkam is gevonden in een wierde bij Westeremden (N. Groningen). De kam is van taxushout en dateert uit de periode 450-550nC. Op de kam staat in runen de volgende tekst:

op haemu jibada aemlup -- iwi ok up duna le wimoed aeh thusa
letterlijk vertaald (KBG):
op heem geboden voorspoed -- ieven ook op duin lij weemoed bezit deze
vrij vertaald (KBG):
op de heem is voorspoed nodig -- ook de ieven op de duinlij hebben weemoed

 
¶ 650nC Caedmon:
Caedmon is de oudste Engelse dichter in Brittannia. Onderstaande hymne is door hem geschreven rond 650nC in het Engelse dialect van Northumbria.

¶ 795nC++: Credo Anglorum
In de Vaticaanse Codex pal. 577 staat Het Saxische Credo, gedateerd op ergens rond het jaar 800nC. Dit Credo is geschreven in het Latijn en kort daarna vertaald in het Saxisch. Hieronder de Anglische versie:

¶ 900nC Bron ASC: Anglo-Saxon Chronicle. Kroniek in Engeland bijgehouden in 832-1154, geschreven in de oorspronkelijke Angel-Saxische taal c.q. het Oud Engels. De kronieken beschrijven de belangrijke historische gebeurtenissen in Engeland in de Vroege Middeleeuwen. I.b. de invasie van Angelen, Saxen en Juten, de raids van Noormannen, Vikings en Denen, en de invasie van de Normandiërs in 1066 onder Willem de Veroveraar. De oudste delen beginnen rond de jaartelling en bevatten compilaties uit Gildas, Hieronymus, Beda en andere werken. Hieronder een transcriptie van de orginele tekst van de eerste jaren sinds 449nC:

 
¶ 950nC Op een steen uit circa 950nC in Wedelspang bij Selk in Anglen staat in runentekens de volgende tekst (transcriptie):

thurlf risthi stin thensi
himthigi svins eftir erik filaga
sin las warth
tauthr the trekiar satu um
haithabu ian han
was sturi matr tregr hartha
kuthr

=

Thorulf riste deze steen
ter ere Sven's nadat Erik doodssteek
zijn lot werd
gedenk de strijders zaten om
Haithabu en hij
was stuurman harde strijder
kundig

ofwel

Thorulf kerfde deze steen
ter ere van Sven toen Erik's doodssteek
zijn lot werd.
Gedenk de strijders die zaten om
Haithabu en hij
stuurman was, de geharde
en kundige strijder.

¶ 1327nC De Codex Fivelingo en Oldambt van Ao 1327 bevat o.a. de volgende teksten, die gerekend moeten worden tot de Anglische taal (> PgAng: CFO, Anglische Mark):

Thit sent tha keran and tha doman wisera liuda Fyvelghelondis ende Aldeomptis ief Mentrawaldmonnas; thisse in to nimane and ut to rekane.
ofwel:
Dit zijn de keuren en oordelen van de wijze lieden van Fivelingo en Oldambt ofwel Menterwald; deze zijn te nemen en te rekenen.

Jnt erst: Werther en mon fallit ofta othera lond inna thet other, sa scel ma hine ielda mith xvi mercum anglischis and ene haudlesene tha riuchtrum, ther to tha riuchte sweren hebbat, to brecma and thio haudlesene bi xxxvj schillingum.
ofwel:
Eerstens: Wordt een man uit het ene land in het andere gedood, zo zal men hem beboeten met 16 Anglische marken en een halslosgeld aan de rechters, die voor het rechterambt hebben gezworen, te borgen en het halslosgeld zij 36 schillings.
...
Art. 9: Hebbet ther hvesen thrya brotheren, and een ther fan lywath, and tha thwa hebbeth bern theen, tha ene een beern, tha other fyuwer beern, sa ne aecht thy maerre theam nowt mar fon tha lauwa, sae thy mynre thaem.
Ofwel (vrij vertaald):
Als er waren drie broers, en een daarvan leeft, en de twee (anderen) hebben kinderen achtergelaten, de ene één kind, de ander vier kinderen, dan erft elke tak evenveel.

Anna bin ick geheten, Segebalde leth mi gethen.
ofwel:
Anna ben ik geheten, Segebalde liet me gieten.

Aldus het Lagerbuch der Kapelle Cranenburg. (> Lx: Kranenburg Stade)

¶ 1870: De verloren zoon. Vastgelegd in 1870 door Prof. Dr N.M. Petersen in Dresden in het Anglisch vn zijn tijd:

En mann har [had] twee sähns [zoons]. Un de jüngste davon sär [zei] to de vatter: Vatter giv' mi de dehl von din göder vorut, de mi tohört as min arv'. Un so dehler [verdeelde] de ohle [oude] sin god [goed]. Nich lang darop sammler de jüngste sähn sin ganse kram tohop, trock in de fremde, un fung da an sin god to verprassen [verbrassen]. As he all dat sinige dörbröcht har, keem [kwam] düre tid äber [over] dat ganse land un he fung an hunger to liden. Da gung he to en bur [boer] in dat sölbige [drassige?] land un leet nich af [na] em sin noth to klagen, bet [tot] de bur em annehm as swindriver. Da em aber nüms [nooit] wat to eten gev' so mosst he sin buk füllen mit drank ut de swinträg. Un so ging he in sick [zich] un sär: Wa väl daglöhner hett min vatter de brot voll op hem, un ik mot ömkamen vör hunger. Ick will mi op de weg maken to min vatter un will em seggen: Vatter ik hev grote sünn [zonde] begahn in 'e himmel un vör di. Ick bün nich mehr wert din sähn to heten. Lat mi daglöhner bi di sin. Un so maker [maakte] he sick denn op de weg to sin vatter. As sin vatter em von feern kamen seeg, ween he vör jammer, leep em in de möt [liep hem tegemoet], foll em öm de hals un küsser em. De sähn aber foll vör em op de knee un sär: Ach Gott! Vatter, Ick hev grote sünn begahn in 'e himmel un vör di. Ick bün nich mehr werth din sähn to heten. Aber de vatter befohl sin knecht: Haal dat beste von min kleder för sin arme liv', goll'ne fingerringe för sin hänn [handen] un nie schoh [nieuwe schoenen] för sin fot [voeten]. Slach ok en fette kalv. Lat uns eten un fröhlich sin. Denn de dare stackel [arme stakker] is ja min sähn. He wer dod un is werder lebendig worn. He wer verlorn un is werder funnen. Un so fungen se an fröhlich to sin. Aber die öllste sähn wer op dat feld. Un as he nu op de weg' na hus in de neeg [nabijheid] dat singen un dansen to hören kreeg, reèp he een von de knecht' ut 't hus un frog em: Wat hett dat to bedüden? Din bröder is torüg kamen, sär he, un din vatter hett för freu [vreugde] dar äber, dat he em werder [weer] heel un gesund bi sick hett, en fette kalv' slachten laten. Da wor he bös un woll nich ingahn. Da keem sin vatter herut un beer [bad, smeekte] em. He aber antworter un sär: Siehst du vatter! So väl jahr hev' Ick di deent, un di nümmer [nimmer] wat to werdern [tegen je] dahn. Un du hest mi nie en bock geben, um mi mit min frünn [vrienden] fröhlich sin to laten. Nu aber de dare din sähn [je zoon daar] kamen is, de sin god mit horen [hoeren] verprässt hett, da hest du en fette kalv' slachten laten. Min sähn! sär de vatter: Du bist ja alltid bi mi un all dat minige hört di to. Du schost [zou] dach [vandaag] fröhlich un gut to moor [moede] sin, denn de dare din broder wer dod un is werder lebendig worn: He wer verlorn un is werder funnen.

Opmerkingen:
- lidwoord = de
- meervoud = enkelvoud+er; vb: god - göder (goederen); dit is ook zo in het Oud Anglisch
- verleden tijd van een werkwoord = werkwoord+er; he maker = hij maakte; he kusser = hij kuste
- de hiere mann = de man hier, deze man; de dare fru = de vrouw daar, die vrouw, gindse vrouw; hier en daar worden dus gehanteerd als bijvoeglijke naamwoorden
- oud = old, ohl
- vader = vatter, vadder, vader, voader
Lit.: Prof. Dr N.M. Petersen: Plattdeutsche Fabeln, Vertellungen un Märken in Angelner Mundart. (Dresden 1870; met Woordenlijst).
 

¶ 1971 Op vele oude vakwerkhuizen in Kappeln (Angeln) staan spreuken die doen denken aan Oud Nederlands met een vleugje Duits (Saxisch) en Fries. Zoals bijvoorbeeld:

Wer will buen an de Straten, mot de Minschen reden laten.
ofwel:
Wie wil bouwen aan de straten, moet de mensen kletsen laten.

Het staat Ao 1971 op een balk van een prachtig oud vakwerkhuis met zwarte balken en witte muren in Kappeln. (> Angeln) In meer huizen in Kappeln zijn dergelijke balken geplaatst met spreuken in dezelfde taal. Deze taal moet daar dus reeds lange tijd de volkstaal zijn.
** PgAng/VTO, VWL

Klassiek Anglisch (kla:)

Regels:
¶ aanwijzend:
- that = dat
- thone = die daar, ginds
- hiere = deze hier; hiera daeg = deze dag
- thaere = die daar
¶ bezittelijk voornaamwoord: yor (jouw, jullie), his (zijn)
¶ bijvoeglijk naamwoord = stam + a of e
¶ lidwoord:
- bepaald:
-- the + zn nw = de, die
- onbepaald:
-- hit = het (algemeen, zonder zn nw)
-- an = een
-- ane = ene, één
-- lidwoord wordt soms weggelaten
¶ meervoud = enkelvoud + s
¶ persoonlijk voornaamwoord:
Ic (ik), ye (je), he (hij), se (zij), we (we, wij), ye (u, jullie), se (zij)
¶ trappen van vergelijking:
Algemeen: groot, groter, grootste = great, greatar, greatast
- mare = meer (na het bijv. naamwoord)
- maest = meest vóór bijv.nw of zst.naamwoord
-- vb: maest aef cynerica = meeste van het koninkrijk
¶ werkwoord = stam + en
vervoegingen:
- twt: stam + t
- vlt: werkwoord - n + d
- vt(t/v): hebben/sin + volt.deelw
 

Zinsbouw:
Onderwerp + Werkwoord + LijdendVoorwerp + Bijv.bepalingen

Teksten:

¶ 2010: De verloren zoon. Vastgelegd in 1870 door Prof. Dr N.M. Petersen in Dresden. Hieronder vertaald in Klassiek Anglisch.

An man had twa suns. And the yongast af thaem secget to the faeder: Faeder giv mi the deal af yor goods foarut, that mi tohoaret as min earf. And so dealet the ealda sin goods. Nat lang thaerup gaeret the yongast sun sin haele craem tohop, trock in the fremde, and fung thaer an sin good to furbrassan. As he al that sinige thurbraged had, ceem deare tid ofer that haele land and he fung an hungor to lidan. Thaer gung he to an bour in that solbige land and leat nat af him sin nied to claegan, til the bour him annimet as swindrifere. Mer thaer he him naefre what to etan gaef so most he sin buc fyllan mid drinc ut the swintrog. And so ging he in sic and secget: What fele daegleaneres had min faeder the bread full up him, and Ic most umcoman foar hungor. Ic will mi up the waeg makan to min faeder and will him secgan: Faeder Ic hev greate synn don in heafen and foar ye. Ic bun nat mare worth yor sun to hetan. Laet mi daegleanere bi ye sin. And so maket he sic then up the waeg to sin faeder. As sin faeder him af feorn coman seet, weanet he foar furdread, leapet him tomod, fealet him um the hals and cysset him. Bot the sun fealet foar him up the knee and secget: Ah God! Faeder, Ic hev greate synn began in heafen and foar ye. Ic bun nat mare worth yor sun to hetan. Bot the faeder befealet sin cnight: Haelet that beste af min cladh foar sin earme lif, golde fingerring foar sin hand and niwe scoes foar sin foats. Sleget auck an faette cealf. Laet us etan and frolic wesan. Then the thaere earme stackar is yea min sun. He waes dead and is weadar leofond wordan. He waes furlorn and is weadar fondan. And so fungan se an frolic to sin. Bot that ealdast sun waes up that feld. And as he nu up the waeg to hus in the neigh that singan and dansan to hieran giet, ropet he ane af the cnights ut the hus and fraeget him: What hev that to bedudan? Yor brothor is toruck coman, secget he, and yor faeder had foar freagd thaerofer, that he him weadar heal and gesund bi sic had, an faette cealf slegan laetan. Thaer werded he hellig and woll nat ingan. Sin faeder ceemed thaerut and biddet him. Bot he andwordet and secget: See ye faeder! So fele years hev Ic ye deaned, and naefre what teng ye don. And ye hev mi naefre an bock giffan, um mi mid min freonds frolic sin to laetan. Bot nu the thaer yor sun coman is, that sin good mid hurs had furbrassed, thaer hev ye an featte cealf slegan laetan. Min sun! secget the faeder: Ye bin aefre bi mi and al that minige hoaret ye to. Ye scold todaeg frolic and good to mod sin, then the thaer yor brothor waes dead and is weadar leofond wordan: He waes furlorn and is weadar fondan.

===